Bloggfærslur mánaðarins, október 2006
29. september 2006
Virkjunarsinnar hafa náð sínu fram. Hálslón er að verða til og í það rennur eyðilegging á hverri sekúndu. Við erum mörg sem vöknuðum of seint, gerðum okkur ekki grein fyrir hversu tröllslegar framkvæmdirnar voru fyrr en um seinan. Í upphafi voru fáir mótmælendur sem stóðu með spjöld en sögðu fátt. Leikurinn hefur æst, fleiri hafa bæst við og þunginn er mikill. En sennilegast er allt um seinan. Hálslón fyllist, landið breytir um svip og rafmagn mun flæða í fabrikkuna á Reyðarfirði. Einhverjir verða ríkir, en það verður ekki allt. Áhrifin verða mikil.Þessi mesta framkvæmd Íslandssögunnar mun halda uppi minningu þeirra sem mest börðust til að allt þetta yrði að veruleika og líka þeirra sem mest hafa lagst gegn framkvæmdunum. Trúlega munu komandi kynslóðir minnast andstæðinga virkjunarinnar af meiri lotningu en þeirra sem vildu virkja. Það segir talsvert um þjóð að hún skuli ekki eiga annars úrkosti til að verða ríkari, en að leggja jafn mikið undir og raun er á.Ekki er laust við að efast verði um framsýni þeirra stjórnmálamanna sem mest áhrif höfðu á að virkjunin og álverið verða að veruleika.Aðrir atvinnuvegir hafa liðið fyrir skekkjuna sem varð í efnahag þjóðarinnar, ekkert hefur gengið eftir af þeim vætningum sem voru um atvinnu fyrir Íslendinga við gerð virkjunarinnar og álversins. Og Hagstofan segir Íslendingum fækka á Austurlandi. Vissulega mun þjóðin fá tekjur af álverinu í langan tíma, en það eitt getur ekki lengur réttlætt allt sem gert hefur verið. Þau rök dugðu áður fyrr, rétt einsog áður viðgekkst að mengun væri urðuð í jörðu og altalað var að lengi tæki sjórinn við og í hann var settur allur fjandinn. Nú eru aðrar kröfur og þær munu meðal annars verða til þess að aldrei aftur verður leitað lausna til að bæta fjárhag þjóðarinnar eða einstakra byggða með öðru eins og gert var á Kárahnjúkum.Með afli þeirra sem hafa frá upphafi mótmælt virkjuninni og því afli sem því fólki hefur bæst á leiðinni hefur orðið til stífla, stífla sem stjórnmálamenn framtíðarinnar komast ekki yfir. Aldrei aftur skal verða gripið til eins róttækra aðgerða til reddingar, ekki til að bæta þjóðarhag, ekki til að bæta hag einstakra sveitarfélaga og ekki til að auka fylgi stjórnmálaflokka, jafnvel þó ömurlega standi á hjá þeim.Það sem lærist af því sem gert hefur verið verður vonandi að hér eftir verði farið hægar, gert minna og litið meir til framtíðar. Fari svo að andmælin nú komi í veg fyrir fleiri svo stórtækar aðgerðir má segja að stríðið vinnist en orrustan hafi tapast. Fórnarkostnaður verður mikill en hugsanlega verður ávinningur fyrir aðrar perlur í náttúru Íslands einnig mikill. Þeir sem njóta munu mest í efnalegu tilliti af tröllslegum framkvæmdum á Austurlandi geta ekki látið einsog tugþúsundir Íslendinga hafi ekkert um málið að segja, að þeim komi þetta ekkert við.28. september 2006
Þau tímamót hafa orðið að varnir Íslands eru óþekktar. Áður gátum við deilt um nauðsyn þeirra varna sem voru, en ekki lengur. Aðeins tveir Íslendingar eru sagðir vita hvaða varnir eru til staðar eftir að bandaríski herinn fór héðan, að mestu. Hann er ekki farinn að fullu, heldur eftir landspildu í Grindavík og hefur áskilið sér rétt til að koma hingað endrum og sinnum til æfinga. Og herinn fékk sínu framgengt.Það er ekki beint notalegt tilhugsunar að framundan er samstarf íslensku löggunnar og bandaríska hersins, jafnvel svo náið að af og til verði skipst á mönnum. Bandaríkjaher hefur ekki það orðspor að hann sé endilega heppilegur félagsskapur. Herinn hefur stundað miklar símahleranir án dómsúrskurða og starfrækir vond fangelsi, svo sem Abu Ghraib og Guantanamo. Um mestallan heim óttast fólk bandaríska herinn og með fullri virðingu fyrir íslensku löggunni er þessi her sennilegast ekki sá félagsskapur sem við viljum að löggan okkar sæki í.Það er eðlilegt að Íslendingum standi ekki á sama. Ef leita verður samstarfs við aðrar þjóðir er mýkri ásýnd og vinalegri víðast annars staðar. Þegar þarf að endurgera varnir landsins, bæði hvað varðar hernað og ekki síður aðgengi að landinu í flughöfnum og við strendur landsins, er ekkert eðlilegra en að almenningur efist um framferði stjórnmálamanna og embættismanna. Nýleg dæmi um persónunjósnir fyrri ára kalla á að heimildir til handa yfirvöldum á hverjum tíma verða að vera þröngar og tryggja verður að ekki sé mögulegt að misnota þær heimildir. Það er ekkert að því að efast um heilindi þeirra sem munu fara með heimildir til að fylgjast með náunganum. Og það er enn frekar ástæða til að hafa áhyggjur ef lærimeistarar íslenskrar leyniþjónustu koma frá þeim her sem nýverið var tekinn í bólinu fyrir að hafa stundað meiri persónunjósnir en áður þekktust, og allt án þess að hafa dómsúrskurði til verkanna.Við verðum að fara varlega á þessum tímamótum. Það er vandaverk að spila úr þannig að traust haldist og ekki verði ástæða til frekari efasemda. Um árabil hefur hluti þjóðarinnar ekki borið traust til lögreglu og saksóknara og nýverið bættist Davíð Oddsson við, og bætti reyndar um betur og sagði dómskerfinu hér svo ábótavant að það ráði aðeins við gæsluvarðhaldsúrskurði og sjoppurán. Meðan sá maður sem mest völd hefur haft hér í áraraðir talar þannig er eðlilegt að aðrir Íslendingar hafi efasemdir. Þess vegna er mikil ábyrgð lögð á stjórnvöld að fara varlega í að breyta lögum á þá leið að leiðir hins opinbera, hvaða nafni sem það nefnist, verði þannig að persónunjósnir verði stundaðar hér. Uppljóstranir um áratuga eftirlit með einstaka þegnum eiga það sameiginlegt, að aldrei var ástæða til aðgerða, hvorki til að handtaka menn eða ákæra. Leyniþjónustan var rekin áfram af þrjósku og án nokkurs árangurs. Það er saga sem ekki má endurtaka.26. september 2006
Forsætisráðherra þjóðarinnar, Geir H. Haarde, hefur tekið upp nýja og áður óþekkta siði í samskiptum við fjölmiðla. Þjóðsögur segja reyndar að ámóta viðhorf hafi verið meðal ráðamanna um og eftir miðja síðustu öld. Forsætisráðherrann núverandi veitir helst ekki viðtöl nema vita nákvæmlega um hvað verður spurt og hvernig. Hann gengst jafnvel undir að hafa viðtal við fjölmiðlamenn með þeim skilyrðum að einungis verði spurt um það sem hann hefur samþykkt og ekki um annað. Undir þetta gangast íslenskir fjölmiðlamenn, hver af öðrum. Því miður.Reyndar hafa samskipti fjölmiðla og stjórnmálamanna tekið miklum breytingum á löngum tíma ríkisstjórna Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks. Áður var aðgengi að æðstu embættismönnum allt annað og betra. Þegar Steingrímur Hermannsson var forsætisráðherra var Steingrímur skráður í símaskrá, rétt einsog flestir þeir sem höfðu síma. Ef ég man rétt var heimasími Steingríms á þeim tíma 41809. Ráðamenn síðustu ára hafa almennt fært sig fjær fjölmiðlum, þó hafa margir þeirra gefið kost á viðtölum, ýmist á vettvangi, á blaðamannafundum og einkum að loknum ríkisstjórnarfundum, þó þeir séu ekki viljugir til að virða óskir fjölmiðlamanna og svari helst ekki skilaboðum.Geir H. Haarde hefur tekið upp nýja siði. Almennir fjölmiðlar ná undantekningarlítið ekki sambandi við ráðherrann. Síðast þegar Blaðið freistaði þess að ná tali af forsætisráðherra var blaðamaður í stjórnarráðinu að loknum ríkisstjórnarfundi og óskaði eftir samtali við ráðherrann. Úr varð að aðstoðarkona ráðherrans spurði við hverju blaðamaður vildi fá svör, sneri inn til fundar og kom út aftur með afsvör. Spurningarnar voru þess efnis að forsætisráðherra vildi ekki svara. Hann beitti ritskoðun, hann hafnaði að eiga samskipti við fjölmiðil sem fjallaði um mál sem var ráðherranum ekki þóknanlegt þá stundina. Í þessu tilfelli þyrsti blaðamanninn í að fá svör við því hvort forsætisráðherra gæti svarað hverjar varnir Íslands væru nú eftir þær breytingar sem orðið hafa á háttum Bandaríkjahers á Miðnesheiði. Flóknara var það ekki.Á sama tíma og ráðherra leyfir sér að reyna að stjórna því hvað sé í fréttum og hvað ekki segir Baldur Þórhallsson prófessor frá því að hann hafi sætt hótunum vegna starfa sinna, eða öllu heldur vegna þess að einstaka stjórnmálamönnum hefur ekki líkað niðurstöður úr rannsóknum fræðimannsins og þess vegna hafi hann verið varaður við. Ekki eru það bara munnmæli, því Baldur á bréf frá háttsettum embættismanni sem spurði hvernig Baldur vogaði sér að fjalla um Ísland og Evrópusambandið og að hann væri kominn út í helmyrkur öfga. Í helgarviðtali við Blaðið sagði Baldur: „Ég held líka að margir stjórnmálamenn á Íslandi séu haldnir þeim misskilningi að bæði fræðimenn og blaðamenn hafi pólitískan tilgang með öllu sem þeir gera. Það er eðlilegt að stjórnmálamenn hafi pólitísk markmið en það er misskilingur að halda að aðrir hafi það.” Þetta eru góð orð og lýsa svo vel því andrúmi sem nú er ráðandi.22. september 2006
Senn líður að því að þing komi saman eftir sumarfrí. Þingmenn eiga enn eftir tvær vikur í eirðarleysi eða til annarrar ráðstöfunar, að eigin vali. Sumir þeirra eru duglegir og þurfa undirbúning áður en þingstörfin hefjast. Aðrir eru það ekki og taka lífinu því rólega þessar tvær vikur sem enn lifa af fríinu, rétt einsog þeir hafa gert í svo margar vikur. Þingið hætti óvenju snemma í vor vegna byggðakosninganna og kom saman í fáa daga að þeim loknum. Þannig hefur sumarfrí þingmanna varað í mánuði.Þingmenn munu eflaust verða á einu máli um að hafa þingstörfin í vetur í styttra lagi. Nýtt þing verður kosið í vor og kosninganna vegna munu þingmenn samþykkja að fara snemma heim, sennilega seint í mars eða snemma í apríl. Með jólaleyfi, páskafríi og öðrum hléum mun þingið starfa í um hálft ár að þessu sinni. Það hefur svo sem oft gerst áður.Við sem ekki eigum sæti á Alþingi veltum fyrir okkur hvað þingmenn aðhafist mánuð eftir mánuð án þess að hafa neinar starfsskyldur. Sumir þeirra hafa haft mörg orð um allskyns undirbúning og að stjórnmálamenn eigi helst aldrei frí; aðrir þingmenn tala bara ekkert um starfið í frítímanum og aðrir hafa játað að ekki sé við margt að vera drjúgan hluta ársins. Löngu er tímabært að færa starfstíma Alþingis að nútímanum. Enn er miðað við sauðburð og réttir. Sú var tíðin að fjöldi bænda sat á þingi; eignaðist bóndi sæmilegt bú var leiðin greið. Hann varð Framsóknarmaður og síðan þingmaður. Þá varð þingið að taka mið af aðstæðum fjölda þingmanna. Þetta hefur gjörbreyst. Í svipinn kemur aðeins einn þingmaður í hugann sem jafnframt er alvöru bóndi, en það er Drífa Hjartardóttir sem ólíkt bændum og þingmönnum fyrri ára er hvorki karl né framsóknarmaður. Ekki er mögulegt að sættast á að þingstörfin taki mið af aðstæðum Drífar einnar, enda ótrúlegt að hún ætlist til þess. Kannski kunna þingmenn því vel að fara í frí snemma vors og mæta aftur snemma vetrar. Sauðburður og sláturtíð hafa hvort eð er lengi ekki skipt máli hjá þingheimi. Þarfir þingmanna virðast bara vera þær að þeir kjósa að vera utan starfsskyldna í langan tíma ár hvert.Prófkjör og aðrar leiðir til að velja frambjóðendur fyrir þingkosningarnar eru framundan. Þá munu margir stíga fram og sækjast eftir þingsetu. Sumir frambjóðendanna vilja láta til sín taka, aðrir ekki, hugsa frekar um þingstarfið sem huggulega vinnu. Lottóið hefur búið til persónu, Lýð Oddsson, sem er fullur iðjuleysis. Hann á að hafa unnið mikið í lottóinu og veit ekki hvað hann á af sér að gera. Stundum minnir hann á þingmann, einkum og sér í lagi þingmann að sumri. Lýður vaknar snemma á morgnana, bara af því að honum þykir svo gott að sofna aftur. Ef hægt væri að kjósa sumarþingmenn og vetrarþingmenn væri Lýður kjörinn.21. september 2006
Sólveig Pétursdóttir, forseti Alþingis, hefur ákveðið að vera ekki í kjöri til Alþingis næsta vor. Hún ætlar að draga sig út úr stjórnmálunum. Sjálf segir hún best að hætta meðan eftirsjá sé að sér. Ekki skýrði hún hver sæi eftir henni né hvers vegna. Sólveig hefur aldrei risið hátt sem stjórnmálamaður. Bara alls ekki og þess vegna er engin eftirsjá að henni. En best er að hún haldi að svo sé.Það má segja um fleiri sem nú ætla að láta af afskiptum af stjórnmálum eða hafa hætt á liðnum mánuðum. Jóhann Ársælsson er einn þeirra. Hann hefur setið á Alþingi í sextán ár og eftir þetta langan tíma er hann samt ekki þjóðþekktur maður. Svo lítið hefur farið fyrir Jóhanni og hans málstað að þjóðin hefur almennt ekki veitt honum athygli. Þannig að ekki er víst að eftirsjá sé að Jóhanni.Svipað er ástatt um marga aðra þingmenn, frá þeim hefur fátt eftirtektarvert komið og margir þeirra ná aldrei að verða þjóðþekktir, þrátt fyrir að sitja árum saman á Alþingi. Segja má að það sé svo sem ekki endilega rétti mælikvarðinn. Þeir eru ekki endilega bestir sem hæst láta, en samt er sérstakt að gegna veigamiklu embætti í langan tíma án þess að vekja athygli. Staða hins almenna þingmanns er sennilega ekkert sérstök. Verði hann ekki vinsæll í spjallþætti og sé hann ekki þess duglegri að leggja fram mál, spyrjast fyrir og gera annað sem vekur eftirtekt, dagar hann uppi einsog hver annar embættismaður. Án allrar athygli og án þess að honum sé veitt eftirtekt.Sólveig Pétursdóttir náði ekki að spila vel úr þeim spilum sem hún fékk á höndina. Hennar verður minnst sem ráðherrans sem lét innrétta fyrir sig einkasalerni og ráðherrans sem lét gera pappalöggurnar. Vel má vera að Sólveig hafi gert annað og merkara, en sennilega muna það fáir nema hún og hennar nánustu. Olíusvikamál eiginmannsins hefur eflaust skemmt fyrir Sólveigu og ráðið mestu um að hún hafi metið stöðuna þannig að engir möguleikar væru á endurkjöri og frekari þátttöku í stjórnmálum. Það er örugglega rétt mat, hitt er örugglega ekki rétt mat, að eftirsjá sé að Sólveigu. Henni hefur ekki tekist að mynda eftirspurn og þess vegna er engin eftirsjá. Það er heldur engin eftirsjá að Jóhanni Ársælssyni og það var engin eftirsjá að Tómasi Inga Olrich þegar hann var gerður að sendiherra í París. Sama er hægt að segja um marga aðra þingmenn sem hafa látið af störfum. Sumra er saknað, ekki endilega vegna þess hversu miklir þingskörungar þeir hafa verið, heldur vegna einhvers annars. Kannski vegna framkomu, greindar, orðheppni eða vegna annarrar skemmtilegrar framgöngu. Það verður ekki sagt um Sólveigu Pétursdóttur, ekki um Jóhann Ársælsson og ekki um svo marga aðra þingmenn. Að þeim hefur ekki verið nein eftirsjá og engin eftirspurn.20. september 2006
Ein mesta niðurlæging sem Íslendingar hafa mátt þola frá öðrum þjóðum er fjórtán tvö tapið gegn Dönum fyrir tæpum fjörutíu árum. Margt bendir til þess að niðurlæging okkar í varnarviðræðunum verði enn meiri og verði okkur til aðhláturs um ókomna tíð.Þegar ljóst var að Kaninn ætlaði að fara héðan var fátt gert og Davíð Oddsson treysti lengstum á meintan vinskap sinn við George Bush. Halldór Ásgrímsson sat og horfði á og hefur sagt eftir á að Davíð beri ábyrgðina á því hversu mikið hann treysti á Kanann. Annar foringinn var blindur af dýrkun á Kananum, hinum leist ekkert á en hafði ekki manndóm í sér til að bregðast við.Leyndin yfir gangi viðræðnanna hefur verið undarleg og kallað fram ýmsar efasemdir. Heimamenn á Suðurnesjum hafa ekkert fengið að vita, hvorki ráðamenn sveitarfélaga né talsmenn starfsfólksins. Allir sem hagsmuni hafa bíða þess að fá að fylgjast með, bíða frétta. Á sama tíma þegir forsætisráðherrann núverandi og aðalutanríkisráðherra þjóðarinnar, Geir Haarde. Kannski hefur hann ekki frá neinu að segja og kýs að þegja. Aðstoðarutanríkisráðherrann Valgerður Sverrisdóttir segir ekkert og veit kannski ekkert. Íslenskir fjölmiðlar hafa fylgst með íslensku sendinefndinni þegar hún gengur svipþung á fundi og af fundum með hernaðaryfirvöldum stórveldisins. Engar fréttir fást og þögnin er vandræðaleg og er sennilega ekkert annað en þögn um vandræði, þögn um hallærislega stöðu okkar manna í glímu við andstæðing sem virðist okkur fremri á öllum sviðum.Sennilegast semja okkar menn um viðskilnað Kanans þannig að hann skilur eftir einhver tæki og tól, borgar einhverja aura sem munu hvergi duga til að hreinsa upp alla þá mengun sem eftir verður. Það hefur komið skýrt fram hér í Blaðinu að í áraraðir var versti úrgangurinn urðaður af varnarliðinu og víða er jarðvegur illa mengaður þess vegna. Ekki er minnsta von til þess að gengið verði frá för Kanans þannig að afleiðingarnar af hans eigin umgengni bitni á öðrum en okkur Íslendingum. Allt gegn lágu gjaldi. Reisn okkar er ekki meiri en svo.Meintur vinskapur Bandaríkjaforseta og Davíðs Oddssonar hefur hugsanlega orðið okkur dýr. Í stað þess að bregðast strax við þegar ljóst var að herinn færi var látið reka á reiðanum. Staða okkar er ekki síst þess vegna hláleg. Tómhent kemur íslenska sendinefndin af hverjum fundinum af öðrum. Algjör þögn ríkir um hvað ber á milli, um hvað er talað, hvers við krefjumst, hvers þeir krefjast og meira að segja er engin vitneskja um hverjar varnir landsins eru. Ráðamenn sem sjá andskotann í hverju horni og vilja stofna heri og leyniþjónustur sögðu ekkert, kannski vegna þess að þeir vissu ekki að enginn horfði á ratsjár varnarliðsins, enginn fylgdist með. Varnirnar voru farnar og niðurlæging ráðamanna opinberaðist.15. september 2006
Davíð Oddsson og klappliðið hans í Seðlabankanum komu ekki á óvart. Stýrivextir voru hækkaðir eins og ráð var fyrir gert. Utan bankans er ekki klappað. Aðrir sem bera ábyrgð á velferð þjóðarinnar, svo sem talsmenn launafólks, eiga varla orð til að lýsa hagstjórninni. Rússíbanahagstjórn, segir hagfræðingur Alþýðusambandsins.Í sumar gerðu deilendur á vinnumarkaði og ríkisstjórn með sér samkomulag til að slá á verðbólguna. Vonast var til að Davíð léti af eða að minnsta kosti drægi úr hækkun vaxta meðan árangur af aðgerðum deilendanna og ríkisins kæmi í ljós. Þeim varð ekki að ósk sinni, ekki vinnuveitendum, ekki launþegum og ekki ríkisvaldinu. Davíð hirti ekkert um óskirnar og hækkaði vextina. Hann ræður. Þó svo allir aðrir væru sammála skorti það sem mestu skiptir á Íslandi og hefur gert lengi. Það vantaði samþykki Davíðs og því eru vextir enn hækkaðir og aðrir sem eiga að teljast gerendur í hagstjórninni sitja máttvana hjá.Þeir segja þetta merkilegt af hálfu Seðlabankans, að hækka enn vexti við lok hagsveiflunnar þar sem það kallar á harkalegri lendingu en annars hefði verið. Draga mun úr lánsfé og draga mun úr framkvæmdum hjá litlum sem stórum. Það bætist við að stórframkvæmdir verða minni og hagvöxtur fellur og kaupmáttur hækkar minna en hann hefur gert, jafnvel ekkert. Þau sem hafa áhyggjur af efnahagsstjórninni kalla á stöðugleika, stöðugleika og aftur stöðugleika. Vont er fyrir alla að lifa í rússíbanahagkerfi. Fyrirtækin búa við það að á einum tíma gengur ótrúlega vel og á næsta þveröfugt og það án þess að stjórnendurnir fái nokkru um ráðið. Þetta ástand hefur mikil áhrif á afkomu okkar þegnanna. Rússíbanahagstjórnin hefur á sér margar myndir. Til dæmis kvelur hún sprotafyrirtæki sem leita til annarra landa þar sem meiri ró er og rekstrarforsendur eru meiri og betri.En hverjum eigum við að trúa? Davíð sem gefur ekkert eftir og herðir tökin eða hinum sem segja hann og hans fólk vera haldið fítonskrafti í vaxtahækkunum sem geri fátt annað en að kalla fram harkalega lendingu úr efnahagsflugi sem reyndar Davíð hóf sem forsætisráðherra, og sem hann vill núna ljúka með brotlendingu, eftir því sem aðrir segja.Á sama tíma kemur fram að fleiri Íslendingar en áður vilja kanna aðild að Evrópusambandinu. Þar blasir við okkur margt spennandi, svo sem lægri vextir, lægra matarverð og meiri stöðugleiki. Vissulega spennandi, en áður en til greina kemur að við sækjum um aðild að evrunni einni eða Evrópusambandinu verðum við víst að laga til heima fyrir og ræða saman af alvöru og ekki af heift stjórnmálanna. Það eru kostir og gallar við hvorutveggja, evruna og aðild að Evrópusambandinu. Orð eru til alls fyrst, það á við ef við óskum aðildar og ef við ætlum saman að reyna að komast úr rússíbananum. Eins og ráðendur í hagstjórninni töluðu og gerðu í gær eru vonirnar litlar. Því miður.13. september 2006
Ögmundur Jónasson stóð sig vel þegar hann gekk af fundi þar sem útdeilt var upplýsingum sem þegja á um. Það er rétt hjá þingmanninum að afþakka upplýsingar sem hann má ekki segja frá. Hann, einn þingmanna, gerði sér grein fyrir hver staða hans er, hvert hann sækir umboð sitt. Aðrir þingmenn létu ósómann yfir sig ganga. Fengu upplýsingar sem eru þeim með öllu gagnslausar þar sem ekkert er með þær að gera. En Landsvirkjun tókst enn frekar en áður að láta hluta þingheims taka þátt í þögninni gagnvart þjóðinni, gegn eigendum fyrirtækisins.Hver arðsemin verður af Kárahnjúkavirkjun er meðhöndlað sem hernaðarleyndarmál og sama er að segja um stöðu okkar gagnvart Bandaríkjamönnum vegna varna landsins. Merkilegt hvernig ráðamenn láta; þeir þegja um sjálfsögðustu hluti og þá sjaldan þeir tjá sig þá er það í smáskömmtum eða jafnvel með enn verri hætti. Þingnefnd fær einhverskonar upplýsingar gegn loforði um að halda sannleikanum frá umbjóðendunum. Og flestir þingmenn þiggja. Þetta er merkilegt.Þess vegna var það gott hjá Ögmundi að ganga af fundi. Eflaust líður honum betur á eftir; þarf ekki að ganga um með upplýsingar sem hann fékk sem þingmaður en má ekki tala um við þá sem kusu hann, við þá sem veittu honum umboð.Öll sú leynd sem verið er að búa til um alla hluti er sérstök. Meira að segja var upplýsingum um fáránlegan rekstur strætisvagna haldið frá eigendunum, og það var sagt gert til að draga ekki úr gleði yfir misheppnaðasta leiðakerfi sem sögur fara af, leiðakerfi sem hefur valdið miklu ósætti og óánægju.Nú búa nokkrir þingmenn að upplýsingum um endurskoðaða arðsemi af Kárahnjúkavirkjun, en það er allt. Þeir hafa gengist undir skilyrði; þeir mega ekkert segja um það sem þeir fengu að vita. Landsvirkjun setti skilyrði og þau halda. Á sama tíma segja stjórnarmenn í Landsvirkjun fyrirtækið ekki vera rekið sem fyrirtæki, frekar sem pólitískan klúbb. Bæjarstjórinn á Akureyri, sem á sæti í klúbbnum, sagði í viðtali að við þetta kerfi væru kostir. Það er ekki víst að þeim sem eru utan við klúbbinn finnist það sama, að eitt stærsta fyrirtæki landsins sem er í opinberri eigu lúti ekki eðlilegum lögmálum, heldur stjórnist af stjórnmálum. Það þarf ekki að koma á óvart þegar litið er til þess að helst eru stjórnmálamenn, ekki síst þeir sem eru hættir, valdir til stjórnarsetu.Allt þetta á að kalla á viðbrögð. Það sem Ögmundur gerði breytir eitt og sér kannski ekki miklu. Það vekur samt athygli á hvernig farið er með þingið og hvernig þingmenn eru reiðubúnir að fara með þjóðina. Þiggja það sem að þeim er rétt, bara fyrir sig, en hirða minna um fólkið sem veitir umboðið. Þess vegna var þetta fínt hjá Ögmundi. Það er enginn tilgangur með því að búa yfir upplýsingum sem ekki má fjalla um.12. september
Valgerður Sverrisdóttir baðst einhverra hluta vegna undan helsta verkefni utanríkisráðherra þegar hún tók við embættinu. Valgerður Sverrisdóttir er þess vegna aðeins hálfur ráðherra, en á fullum launum. Varnarmálin eru á borði forsætisráðherra sem er manna snjallastur í að þegja og fela upplýsingar. Nú hefur komið í ljós, nánast öllum að óvörum, að enginn hefur fylgst með loftferðum við Ísland í nokkurn tíma. Forsætisráðherra hefur vonandi vitað af þessu, en þó kosið að segja ekki frá. Sú krafa er ekki gerð til Valgerðar Sverrisdóttur utanríkisráðherra að hún hafi vitað af varnarleysinu. Enda er það ekki á hennar borði. Hún afþakkaði stærsta verkefni ráðuneytisins.Hvers vegna ætli það líðist að utanríkisráðherra fari ekki með varnarmál og hvers vegna gengur það í langan tíma að utanríkismálanefnd viti ekki af varnarleysinu? Svörin eru augljós.Til að byrja með sannar staða Valgerðar að í raun skiptir það eitt mál að halda ríkisstjórninni saman. Ráðherrar koma og ráðherrar fara af meiri krafti en dæmi eru um. Framsókn er svo illa leikin að flokkurinn hafði engan til að gegna embætti utanríkisráðherra; bekkurinn er bara of þunnt skipaður og þess vegna varð úr að Valgerður var sett í utanríkisráðuneytið til að flokkurinn teldist halda því embætti, en þar sem hún treysti sér ekki til verksins var fundin þessa sérstaka leið að fela öðrum að fara með eina málið sem skiptir verulegu máli. Eftir situr Valgerður í embætti til þess eins að vista það fyrir Framsóknarflokkinn, til að draga úr eða til að fela niðurlæginguna.Utanríkismálanefnd var ekki sett inn í stöðu varnarmála vegna þess að hún skiptir engu máli, alla vega ekki miklu. Á Íslandi er ráðherraræði og það er í mesta lagi fyrir kurteisissakir sem þingnefndir eru settar inn í mál, og þá helst ef einstaka þingmenn hafa kvartað sáran. Meiningin með því að setja þingið inn í einstök mál er í sjálfu sér engin. Ekki nokkur. Það er bara þannig að það þarf að gera ýmislegt til að halda friðinn, til að láta hlutina líta sem best út. En í erli valdsins getur það svo sem gleymst og lái forsætisráðherra hver sem vill þó hann upplýsi þingið ekki um þetta mál. Það hefði engu breytt. Stjórnarandstæðingar hefðu kannski hrópað á torgum. Ekki hafa þeir þingið til þess. Það er enn í sumarfríi og hefur verið síðan snemma í vor. Stjórnarsinnar hefðu hvort eð er sagt þetta allt í besta lagi, ráðherrana alla vera að gera rétt. Þannig er það og þannig verður það. Þingmenn ganga oftast lengst allra í að lítillækka eigin störf og eigin stöðu.Staða þjóðarinnar væri örugglega ekki verri og ekki betri þó Valgerður væri alvöru ráðherra og sinnti öllum störfum utanríkisráðherra. Það skipti sennilega engu. Varðveisla hennar á embættinu fyrir Framsóknarflokkinn sýnir betur en flest annað að stjórnmálin eru fyrir flokkana og ráðamennina en ekki öfugt.7. september 2006
Las í blaði að lögregla hefði þurft að beita kylfum í átökum við hóp unglinga. Ef það er rétt þá er það væntanlega mat lögreglu að svo hafi verið. Líklega eru unglingarnir á öðru máli en lögreglan. Það er allsendis óvíst að unglingarnir, eða allir aðrir en lögreglan, hafi sama mat á hvort lögregla þurfi að beita barefli á borgarana.Umræðan um lögregluna snýst mest um að efla þurfi lögreglu, stofna nýjar deildir sem hafi víðtækari heimildir en nú er og svo bætast við fullyrðingar um að beita þurfi bareflum. Er ekki rétt að hinkra aðeins við? Vissulega koma upp aðstæður þar sem fólki og þar á meðal lögreglu stafar ógn af framferði einhverra glæpamanna. En það er ekki hið dæmigerða og drukknir unglingar réttlæta ekki barsmíðar lögreglu nema þeir hafi brotið harkalega af sér. Barsmíðar lögreglu hafa ekki verið rökstuddar.Halda mætti að þeir sem stýra lögreglunni séu herskáir. Í stað þess að efla traust á milli lögreglu og borgaranna er nær einungis rætt um meira vald og meiri ógn af lögreglu.Almennt ber að hræðast ef lögregla hefur of víðtækar heimildir, bæði til vopnaburðar og beitingar vopna, sem og til meðferðar upplýsinga um borgarana. Jónas Kristjánsson hefur áhyggjur af hugsanlegri íslenskri leyniþjónustu og skrifar á vef sinn: „Patrick Gray játaði fyrir bandarískri þingnefnd að hafa eytt gögnum til að verja Nixon Bandaríkjaforseta falli. George J. Tenet gerði það sama fyrir George W. Bush forseta, en var frægastur fyrir að segja það vera „piece of cake" að finna gereyðingarvopn í Írak. Þetta eru frægustu forstjórar CIA, ágæt dæmi um, að leyniþjónustur fara úr böndum, þótt þær séu vel meintar. Hið sama mun gerast með leyniþjónustu Björns Bjarnasonar dómsmálaráðherra. Hún mun gefa rangar upplýsingar, verða staðin að svínaríi og hafa afskipti af innlendum stjórnmálum, til dæmis með njósnum um stjórnarandstæðinga.”Það er mikið til í þessu. Vel má vera að þeir sem undirbúa leyniþjónustu hafi ekkert af þessu í huga, en heimildir til persónunjósna verða til og allsendis óvíst er hverjir fara með heimildirnar næst og hvernig samfélagið verður. Það er ástæða til að óttast. Kannski sýna símahleranir fyrri ára það einmitt. Varist er af krafti til að fela upplýsingarnar. Það mun endurtaka sig ef hér verður leyniþjónusta.Best er að fara varlega. Fyrir ekki svo löngu hefði þótt ótækt að lögregla notaði barefli á drukkna unglinga án þess að það drægi dilk á eftir sér. Í dag er það tekið svo gilt að fyrirvaralaust er talað um að það hafi þurft að beita ofbeldi. Engin gagnrýni, ekkert athugavert. Sama mun væntanlega gerast með leyniþjónustu, hægt og bítandi verður hún fyrirferðarmeiri, meira ógnandi, verri og verri. Vinsamlegast hinkrum við.
RSS
halldorbaldursson
belle
tulugaq
730
hlynurh
salvor
sms
jonasantonsson
kiddip
vefritid
dofri
bodvar
dabbi
gattin
siggith
finnurtg
poppoli
hrannarb
sasudurnesjum
ingo
snorrason
feministi
kolgrimur
ithrottir
gudjonbergmann
killerjoe
tidarandinn
bleikaeldingin
fletcher
