Kjark­ur og kjós­end­ur

6. september 2006

 Fari svo að Sjálf­stæð­is­flokk­ur og Fram­sókn­ar­flokk­ur nái ekki meiri­hluta á þingi í kom­andi kosn­ing­um, á þá ekki að vera aug­ljóst að þeir sem nú eru í minni­hluta geri allt sem hægt er til að mynda rík­is­stjórn? Má vera að for­ystu­fólk stjórn­ar­and­stöðu­flokk­anna telji erf­itt að ráða þann­ig í úr­slit­in, verði þau með þeim hætti?Eft­ir tólf ára sam­fellda stjórn­ar­setu Sjálf­stæð­is­flokks og Fram­sókn­ar­flokks á að vera aug­ljós krafa til stjórn­ar­and­stöð­unn­ar að hún sverji að mynda rík­is­stjórn eft­ir kosn­ing­ar hafi hún stöðu til þess. Það er ekki spenn­andi til þess að hugsa að ein­hverj­ir stjórn­ar­and­stæð­ing­ar þori ekki að taka af skar­ið og segja það blá­kalt að það verði for­gangs­verk­efni eft­ir kosn­ing­ar að mynda nýja rík­is­stjórn fái þeir afl til þess, og að þeir segi jafn­framt að breyt­ing­ar eða end­ur­lífg­un á nú­ver­andi stjórn verði þrauta­lend­ing sem ein­ung­is verði reynd tak­ist ekki að ná sam­an um stjórn­ar­sátt­mála nýrr­ar rík­is­stjórn­ar.Margt þakk­ar nú­ver­andi rík­is­stjórn sér og eins benda helstu tals­menn henn­ar á margt sem mið­ur hef­ur far­ið. Síð­ast gekk Dav­íð Odds­son lengra en aðr­ir hafa gert. Hann seg­ir rangt hald­ið á varn­ar­mál­um, hann hef­ur áhyggj­ur af rík­um Ís­lend­ing­um og af gagns­litlu dóms­kerfi. Efna­hags­mál­in hafa kom­ið á hans borð með öðr­um hætti en áð­ur var. Af þeim hef­ur hann áhyggj­ur. Allt það sem hann hef­ur sagt, og ein­hverj­ir fleiri stjórn­ar­sinn­ar, eru kjör­in vopn fyr­ir stjórn­ar­and­stöð­una og ef hana skort­ir ekki kjark­inn á hún að hefja bar­átt­una strax. Það er fínt fyr­ir kjós­end­ur að hafa klára val­kosti. Nú­ver­andi rík­is­stjórn verði áfram eða að við taki rík­is­stjórn þeirra flokka sem nú eru valda­laus­ir; sem hafa set­ið á áhorf­enda­bekkj­un­um og sem hafa ein­staka sinn­um náð að hafa nógu hátt til að eft­ir þeim væri tek­ið og gagn hafi orð­ið af. Þar má nefna björg­un fjöl­miðla­frum­varps­fárs Dav­íðs Odds­son­ar.Fari svo að stjórn­ar­flokk­arn­ir haldi meiri­hluta er lík­leg­ast að þeir starfi sam­an að lokn­um kosn­ing­um. Und­an­tekn­ing­ar­lít­ið eða jafn­vel und­an­tekn­ing­ar­laust mæra all­ir stjórn­ar­sinn­ar sam­starf flokk­anna. Þess vegna er ekki hægt að sjá hvers vegna það haldi ekki áfram eft­ir kosn­ing­ar verði flokk­arn­ir með meiri­hluta á þingi. Út­lit er fyr­ir að Fram­sókn­ar­flokk­ur­inn verði aum­ur eft­ir kosn­ing­ar, en það hef­ur ekki trufl­að Sjálf­stæð­is­flokk­inn til þessa eins og sjá má á nú­ver­andi sam­starfi þeirra í rík­is­stjórn og byggða­stjórn­um hér og þar um land­ið.Með sama hætti er ábyrgð lögð á stjórn­ar­and­stöð­una ef rík­is­stjórn­in fell­ur. Ábyrgð­in er fal­in í því að þá ætla kjós­end­ur nú­ver­andi stjórn­ar­and­stöðu að taka við lands­stjórn­inni. Þá er uppi klár af­staða kjós­enda og það er kom­inn tími til að stjórn­mála­menn virði vilja kjós­enda og taki hann fram yf­ir eig­in hag. Sjald­an eða aldr­ei hafa ver­ið eins fín­ir mögu­leik­ar á skýr­um val­kost­um í kosn­ing­um sem nú. Eina sem vant­ar er hrein­skilni og kjark­ur for­ystu­fólks­ins. Það verð­ur að tal­a skýrt, bæði þau sem nú eru rík­is­stjórn og eins þau sem eru ut­an stjórn­ar. Kjós­end­ur eru ef­laust reiðu­bún­ir að gera upp hug sinn; nú­ver­andi rík­is­stjórn eða rík­is­stjórn nú­ver­andi stjórn­ar­and­stöðu. Svör ós­kast frá flokk­un­um.

Smjör­klíp­ur og vin­ar­greið­ar

5. september 2006

  Kast­ljós­þátt­ur sunnu­dags­ins hlýt­ur að skipa sér í sér­stöðu. Dav­íð Odds­son var gest­ur þátt­ar­ins og virt­ist yf­ir­veg­að­ur og frið­sæll. Þrátt fyr­ir það skil­ur hann eft­ir svo marg­ar spurn­ing­ar að varla verð­ur tölu á kom­ið.Orð Dav­íðs um stöðu dóms­valds­ins voru ótrú­leg. Hann sagði dóm­stól­ana vera svo slaka að þeir ráði að­eins við gæslu­varð­hald­súr­skurði og sjoppu­rán. Ann­að ekki. Ótrú­leg orð manns sem hef­ur haft eins mik­il völd og raun ber vitni. Í stjórn­ar­tíð Dav­íðs dró sí­fellt úr valdi Al­þing­is, það varð af­greiðslu­stofn­un fyr­ir fram­kvæmda­vald­ið, þann­ig að leng­ur er varla hægt að tal­a um þrí­skipt­ingu valds­ins. Lög­gjaf­ar­vald­ið hef­ur aldr­ei ver­ið au­mara, og sam­kvæmt full­yrð­ing­um Dav­íðs er dóms­vald­ið gjör­sam­lega van­hæft til allra stærri mála.Kannski er ekki ástæða til að gera svo mik­ið úr því sem Dav­íð seg­ir. Alla­vega hirtu flest­ir ekk­ert um það þeg­ar hann sagði Hrein Lofts­son hafa ætl­að að bera á sig fé. Þeir höfðu set­ið sam­an við drykkju og Hreinn seg­ir Dav­íð hafa hót­að inn­rás í Baug, og til að jafna leik­inn bar Dav­íð á Hrein að hafa kom­ið með mútu­boð í um­boði Jóns Ás­geirs Jó­hann­es­son­ar. Fá­ir trúðu Dav­íð. Í Kast­ljós­þætt­in­um upp­lýsti hann að hann hafi stund­að það sem hann kall­aði smjör­klípu­að­ferð­ina. Þeg­ar á hann var sótt átti hann til að kasta fram ein­hverju allt öðru og þann­ig rembd­ust and­stæð­ing­arn­ir við að verj­ast full­yrð­ing­un­um en gleymdu sókn­inni sem þeir voru í. Lík­legt verð­ur að telja að mútu­mál­ið hafi aldr­ei ver­ið mál, bara smjör­klípa. Án þess að þjóð­in þekkti nokk­uð til smjör­klípu­að­ferð­ar Dav­íðs, tók hún samt aldr­ei mark á mútu­máli Dav­íðs, fannst þetta vera eins og óþægi­lega klípa, smjör­klípa.Það er svo sem hægt að brosa af þessu. En það var ann­að sem Dav­íð sagði sem er ekki bros­legt. Er frek­ar óþægi­legt. Hann sagði Banda­ríkja­for­seta, vin sinn, hafa breytt ákvörð­un rík­is­stjórn­ar til að þókn­ast Dav­íð Odds­syni, vini sín­um. Má það vera að þann­ig ger­ist hjá ráða­mönn­um? Að þeir láti stjórn­ast af vin­skap við hina og þessa? Vissu­lega varð vin­átta Dav­íðs og Bush til þess að her­þot­urn­ar voru leng­ur á Ís­landi, en til hvers? Hvað vannst með því? Frest­ur? Fyrst Bush er svona góð­ur vin­ur Dav­íðs, er þá vin­átt­an ekki gagn­kvæm? Má vera að það sé skýr­ing­in á því hvers vegna Dav­íð bland­aði hinni frið­sælu ís­lensku þjóð í hern­aða­ráð­tök? Alla­vega nefndi Hann­es Hólm­steinn Giss­ur­ar­son eina af bók­um sín­um: Há­deg­is­verð­ur­inn er aldr­ei ókeyp­is. Má það vera að Dav­íð hafi ver­ið að end­ur­gjalda Bush greið­ann, eða var það öf­ugt? Það er sama hvort er, jafn ógeð­fellt er hug­ar­far­ið.Dav­íð á fleiri vini en Bush. Kári Stef­áns­son kom í tví­gang fram í þætt­in­um sem sér­leg­ur vin­ur Dav­íðs. Sami Kári og allt ætl­aði vit­laust að gera vegna rík­is­ábyrgð­ar sem Dav­íð vildi að hann fengi, en Kári af­þakk­aði vegna and­stöð­unn­ar í sam­fé­lag­inu og sami Kári og hafði það í gegn með að­stoð Dav­íðs að Al­þingi sam­þykkti lög um mið­læg­an gagna­grunn á heil­brigð­is­sviði. Sem aldr­ei varð úr og var kannski aldr­ei ann­að en um­búð­ir. En vin­átt­an hélt, kannski er það að­al­at­rið­ið.

Breytt Blað

1. september 2006

 Mik­il tíð­indi eru í út­gáfu Blaðs­ins í dag. Upp­lag þess hef­ur ver­ið auk­ið og er því nú dreift í rétt um eitt­hundr­að þús­und ein­tök­um. Fram­veg­is mun Blað­ið ber­ast les­end­um að morgni og því er treyst að les­end­um muni fjölga veru­lega. Breyt­ing­ar eru gerð­ar á út­liti Blaðs­ins og efn­is­tök verða skýr­ari. Þar með er lok­ið við að gera þær breyt­ing­ar sem var tal­að um þeg­ar breyt­ing­ar urðu á rit­stjórn Blaðs­ins fyr­ir tæp­um tveim­ur mán­uð­um. Þrátt fyr­ir tíma­mót mun Blað­ið eigi að síð­ur halda áfram að breyt­ast og þrosk­ast.Blað­ið hef­ur nokkra sér­stöðu frá hin­um dag­blöð­un­um tveim­ur. Blað­ið mun ekki ætla sér að keppa beint við hin dag­blöð­in tvö, held­ur verða skýr val­kost­ur. Sér­staða þess er nokk­ur. Blað­ið verð­ur áfram al­þýð­legt, veit­ir upp­lýs­ing­ar og gæt­ir að hag neyt­enda. Blað­ið verð­ur hóf­samt og ákveð­ið, sann­gjarnt og kjark­að og leit­ast verð­ur við að í hverju tölu­blaði verði við­bót við allt það efni sem aðr­ir fjöl­miðl­ar birta.Í nú­tíma­sam­fé­lagi er það þann­ig að vel­flest­ir hafa að­gang að ljós­vaka­frétt­um að degi til og á kvöld­in og að­gang­ur Ís­lend­inga að tölv­um er meiri en al­mennt ger­ist. Þess vegna er að­gang­ur flestra að al­menn­um frétt­um nokk­ur og stund­um mik­ill. Blað­inu er ekki ætl­að að end­ur­segja frétt­ir sem aðr­ir fjöl­miðl­ar hafa birt. Það hef­ur þeg­ar skap­að sér sér­stöðu og áfram verð­ur hald­ið á þeirri braut.Mik­il og sterk við­brögð hafa ver­ið við þeim breyt­ing­um sem þeg­ar hafa ver­ið gerð­ar og er það von okk­ar sem störf­um við Blað­ið að þær breyt­ing­ar sem nú líta dags­ins ljós mæl­ist einn­ig vel fyr­ir. Það er þörf fyr­ir fjöl­mið­il sem eyk­ur lit­róf frétta, sem nálg­ast frétt­ir með öðr­um hætti en all­ir hin­ir, sem er í senn al­þýð­leg­ur og skemmti­leg­ur fjöl­mið­ill.En fjöl­mið­ill er ekki bara frétt­ir. Áfram verð­ur lögð al­úð við ann­ars­kon­ar efni. Í dag fylg­ir Orð­laus Blað­inu og verð­ur svo áfram á hverj­um föstu­degi. Fast­ir efn­is­flokk­ar verða alla daga, svo sem menn­ing, íþrótt­ir og fleira. Ekki verð­ur dreg­ið úr vægi þess­ara þátta þrátt fyr­ir að frétta­hlut­inn hafi ver­ið auk­inn. Með ann­arri upp­röð­un efn­is og fast­ari efn­is­tök­um mun fjöl­breytni auk­ast og meira verð­ur lagt í vinnslu alls efn­is. Tak­mark­ið er aug­ljóst. Blað­ið á að hafa sér­stöðu, Blað­ið á að vera skemmti­legt, fræð­andi og ábyrgt.Það er fleira sem breyt­ist en auk­ið upp­lag, morg­un­dreif­ing, út­lit og efn­is­tök. Í fyrstu verð­ur mánu­dags­út­gáfu Blaðs­ins hætt. Þar sem sömu blað­ber­ar dreifa Blað­inu og Morg­un­blað­inu er ekki unnt að bæta á þeirra vinnu á mánu­dög­um, en þá kem­ur fast­eigna­blað Morg­un­blaðs­ins út og því er vinna blað­bera mik­il á mánu­dög­um.Það er von okk­ar sem störf­um við út­gáfu Blaðs­ins að breyt­ing­ar á dreif­ingu og efn­is­tök­um sem og út­lit­inu verði til þess að styrkja enn frek­ar ágætt sam­band Blaðs­ins og les­enda.

Hreint borð

31. ágúst 2006

 Að­gerða­leysi er dug­legu fólki hættu­legt. Eins ef það finn­ur sér ekki verk­efni þó nóg sé að gera. Þann­ig virð­ist kom­ið fyr­ir Birni Bjarna­syni dóms­mála­ráð­herra. Hann læt­ur ein­sog hann hafi ekk­ert þarft að gera og tal­ar fyr­ir her og leyni­þjón­ustu.Ekki er það svo að af því sem heyr­ir und­ir Björn sé allt með þeim ágæt­um að ráð­herr­ann hafi tíma til dek­ur­verk­efna.  Flokk­ur Björns hef­ur fært hon­um völd sem eru vand­með­far­in. Með­al þess sem hon­um er ætl­að er ábyrgð á lög­reglu og fang­els­um. Þar virð­ist margt í kalda koli. Ol­íu­svika­mál­ið hreyf­ist á hraða sni­gils­ins, ann­að hvort vant­ar getu eða áhuga til að koma mál­inu á þann hraða sem þarf. Ekki vant­ar pen­inga til rann­sókna, það hef­ur sann­ast í öðr­um mál­um. Sama er að segja um nán­ast allt sem snýr að fang­els­um, þar er væg­ast sagt allt í kalda koli. Þau er of fá, of þröng, of göm­ul og fang­arn­ir hafa að­gang að fíkni­efn­um ein­sog hvern list­ir. Í stað þess að taka á því sem brýn­ast er virð­ist ráð­herr­ann sitja og móta í huga sér fram­tíð­ar­mynd­ir af leyni­þjón­ust­um og herj­um.Ef­laust hef­ur ráð­herr­ann þung­ar áhyggj­ur af Baugs­mál­inu. Hið op­in­bera hef­ur senni­lega eytt meira af pen­ing­um í það mál en nokk­urt ann­að meint saka­mál. Hið op­in­bera hef­ur reynt aft­ur og aft­ur og eng­ar sak­ir feng­ið við­ur­kennd­ar, alla­vega ekki enn. Í stað eirð­ar­leys­is og að­gerða­leys­is get­ur Björn lát­ið til sín taka þar sem þörf er á að hann leggi mál­um lið.Fang­els­is­mála­stjóri hef­ur feng­ið nóg og hót­ar að hætta störf­um sök­um þess hversu illa er stað­ið að mál­um. Hann seg­ist hrein­lega ekki geta ver­ið ábyrg­ur fyr­ir því slei­far­lagi sem er á öllu í þeim mála­flokki, hef­ur feng­ið nóg. Þarna eru ær­in verk­efni fyr­ir Björn.Það þarf að styrkja rann­sókn­ina á ol­íu­svika­mál­inu. Þó ekki væri nema vegna sak­born­ing­anna. Þeir eru menn og þeir eiga líka rétt. Það er ekki hægt að gera nokkr­um manni það að ganga ár eft­ir ár með­al fólks og vera sí­fellt dæmd­ur af sam­fé­lag­inu. Til að dæma þá sem breyta rangt eru dóm­stól­ar og til að þeir geti dæmt þarf að rann­saka mál, ákæra og dæma. Sak­born­ing­ar eiga rétt á því að regl­ur sam­fé­lags­ins séu virt­ar og að dóm­ar verði felld­ir yf­ir þeim sem hafa brot­ið af sér. Svo eiga þeir sem eru ít­rek­að sýkn­að­ir af ákær­um hins op­in­bera líka rétt. Kannski felst sá rétt­ur í því að ráð­herr­ann axli ábyrgð og sjái til þess að þeir valds­menn sem und­ir hann heyra virði fólk og fari vel með vald sitt. Allt eru þetta brýn verk­efni sem dóms­mála­ráð­herra þarf að taka á og koma áfram. Það er nóg að gera fyr­ir dóms­mála­ráð­herra og kannski fer best á því að hug­mynd­ir um leyni­þjón­ustu og her bíði þar til ekk­ert ann­að er á borði ráð­herra.

Roku­þing­menn

29. ágúst 2006

 Jón­as Krist­jáns­son, sem er einn mik­il­hæf­asti fjöl­miðla­mað­ur lands­ins, kall­ar það roku­frétt­ir þeg­ar mik­ið er sagt í einni frétt og ekk­ert fram­hald verð­ur á mál­inu. Kenn­ing Jón­as­ar leit­ar oft á hug­ann þeg­ar þing­menn gapa og garga full­ir vand­læt­ing­ar vegna ein­hvers. Nú kepp­ast stjórn­ar­and­stæð­ing­ar við að mála Val­gerði Sverr­is­dótt­ur hin­um verstu lit­um. Hún á það svo sem al­veg skil­ið, en öll stóru orð­in og allt það mikla sem sagt er vegna Val­gerð­ar og henn­ar mál­flutn­ings er dæmi um roku­kenn­ingu Jón­as­ar. Sem fyrr munu þing­menn­irn­ir stór­mæltu ekki gera neitt ann­að en hafa stór orð um Val­gerði.Kannski geta þeir fátt gert. Þing­ið er hvort eð fyr­ir löngu hætt að virka. Á Ís­landi er bú­ið að af­nema þing­ræð­ið og fram­kvæmda­vald­ið hef­ur náð öll­um völd­um. Eða hve­nær  henti það síð­ast að ráð­herr­ar hafi ekki kom­ið mál­um í gegn, að þing­ið hafi með sinni vinnu, sinni af­stöðu fellt mál frá ráð­herr­um? Það bara ger­ist ekki. Þó þing­menn tal­i um vinn­una sína sem hina mestu al­vöru og að þeir séu störf­um hlaðn­ir og beri mikla ábyrgð þá get­um við hin ekki séð að svo sé. Meira að segja einn af reynd­ustu þing­mönn­un­um og reynd­ur ráð­herra hef­ur sagt að sér­fræði­álit eigi ekki er­indi til þing­manna, það sé ekki þeirra að skilja orð sér­fræð­inga. Krist­inn H. Gunn­ars­son er eina þekkta und­an­tekn­ing­in, og ekki í fyrsta sinn, en það er ann­að mál, enda ekki sjálf­gef­ið að hann telj­ist til stjórn­ar­sinna.Þess vegna er al­veg sama í hversu vonda stöðu Val­gerð­ur hef­ur kom­ið sér, hver stjórn­ar­sinn­inn á eft­ir öðr­um mun gera allt til að verja hana og rétt­læta gerð­ir henn­ar og orð. Þann­ig er það og þann­ig verð­ur það. Vel má vera að ein­staka stjórn­ar­and­stæð­ing­ur á þingi fari mik­inn þessa dag­ana, en það býr ekk­ert að baki, ekk­ert. Þó full­yrt sé að ráð­herr­ar í öðr­um lönd­um hefðu sagt af sér, þó sagt sé að Val­gerð­ur hafi sýnt fá­dæma hroka og lít­ils­virð­ingu, er það allt. Eng­in eft­ir­mál verða og stór­lega má ef­ast um að al­vara sé að baki öll­um full­yrð­ing­un­um og öll­um stóru orð­un­um. Það má vel vera að engu breyti hver mál­stað­ur­inn er, bara að eft­ir hon­um verði tek­ið. Í veiga­mestu mál­um hef­ur Al­þingi ekk­ert að segja. Frum­vörp eru sam­in í öðr­um hús­um af öðru fólki. Þau eru kynnt þing­mönn­um sem fjalla um þau og ná kannski fram ein­staka breyt­ing­um í ein­staka mál­um. Vilji ráð­herr­anna verð­ur allt­af of­an á. Líka þeg­ar verð­ur að verja þá vegna vit­leys­unn­ar sem þeir segja eða gera. Liðs­heild­in held­ur.Upp­lýs­ing­arn­ar sem var hald­ið frá Al­þingi hefðu svo sem engu breytt. Það er rétt hjá Val­gerði. Dav­íð Odds­son og Hall­dór Ás­gríms­son voru bún­ir að semja sín á milli um Kára­hnjúka­virkj­un. Það dugði í þá daga. Þeir tóku ákvarð­an­ir og fengu stimpla frá Al­þingi. Þann­ig var það. All­ar heims­ins upp­lýs­ing­ar hefðu engu breytt.Al­þing­is­menn reka upp rok­ur svo þeir gleym­ist ekki. En hvað þeir segja gleym­ist jafn­harð­an.

Enda­lok­in

28. ágúst 2006

Val­gerð­ur Sverr­is­dótt­ir get­ur ekki ann­að en hug­leitt stöðu sína al­var­lega. Það er eitt að hún sé sök­uð um að hafa leynt Al­þingi mik­il­væg­um gögn­um, gögn­um sem höfðu mik­ið að segja þeg­ar meiri­hluti Al­þing­is ákvað að ráð­ist yrði í gerð Kára­hnjúka­virkj­un­ar. Hitt er ekki síð­ur al­var­legt að Val­gerð­ur sér ekk­ert að því sem hún gerði, seg­ir þing­menn bara ekk­ert hafa haft með gögn­in að gera, gögn sem fólu í sér varn­að­ar­orð um ágæti stíflu­gerð­ar­inn­ar.„Það eru gríð­ar­leg ósköp af upp­lýs­ing­um og sér­fræði­álit­um sem eru til um þetta mikla mann­virki og þau gögn geta ekki öll kom­ið fyr­ir Al­þingi. Nið­ur­stað­an er sú að það þarf ekki að hafa áhyggj­ur af þess­um at­rið­um í skýrslu Gríms Björns­son­ar nema einu at­riði og það er at­riði sem Al­þingi fjall­ar ekki um,“ seg­ir Val­gerð­ur í Blað­inu í dag. Þing­menn eru sum­ir hverj­ir ósátt­ir við hversu lít­ið álit Val­gerð­ur hef­ur á þing­heimi.Þetta er svo al­var­legt hjá Val­gerði að fer­ill henn­ar hlýt­ur að taka breyt­ing­um hér með, er jafn­vel á enda. Það eru tvenns­kon­ar yf­ir­sjón­ir í sama máli, felu­leik­ur­inn með gögn­in og svo hitt að tal­a ein­sog hún ger­ir. Ráð­herra má aldr­ei vera svo sjálf­um­glað­ur að hann ráði því hvaða gögn Al­þingi fær og meti hvað þing­heim­ur fær skil­ið og hvað þing­inu get­ur gagn­ast við ákvarð­ana­töku. Það er svo hrika­leg að­för að þing­ræð­inu að ekki er við það un­andi. Þetta var ekki gert í neinu smá­máli, Kára­hnjúka­virkj­un er risa­vax­ið verk og fara verð­ur með mál­ið sam­kvæmt því.Val­gerð­ur var í vond­um mál­um 2002 þeg­ar ákvörð­un­in var tek­in. Fram­sókn­ar­flokk­ur­inn stóð veru­lega höll­um fæti, ekki síst í kjör­dæmi Val­gerð­ar. Flokksma­skín­an kunni eng­in ráð önn­ur en að ganga frá samn­ing­um um virkj­un og iðju­ver. Það var gert í flýti og með þeim ósköp­um sem nú eru að koma fram. Flokk­ur­inn átti enga inni­stæðu, bjó sér í hag­inn með­al ann­ars með því að fela gagn­rýni á stóru fyr­ir­ætl­an­irn­ar. Nú er kom­ið að öðr­um kosn­ing­um og að skulda­dög­um. Hvað nú, Val­gerð­ur? Og hvað nú, Fram­sókn?Stutt er til kosn­inga og ekki fer Fram­sókn vel af stað. For­mað­ur­inn hrökkl­að­ist frá, flokks­menn kusu helsta ráð­gjaf­ann í hans stað, Val­gerð­ur er í nauð­vörn og þann­ig hef­ur mætti flokks­ins hef­ur ver­ið ráð­staf­að. Val­gerð­ur Sverr­is­dótt­ir er ekki ein Ís­lend­inga þeirr­ar skoð­un­ar að Al­þingi sé ekki allt­af treyst­andi. Full­yrð­ing­ar á þá leið heyr­ast víða og oft. En að ráð­herr­ar haldi að hægt sé að skammta þing­inu upp­lýs­ing­ar þeg­ar það stend­ur frammi fyr­ir eins mik­illi ákvörð­un og það gerði þeg­ar fall­ist var á gerð Kára­hnjúka­virkj­un­ar er al­gjör­lega gal­ið. Ráð­herr­ann má ekki kom­ast upp um slíkt. Senni­lega eru þetta enda­lok­in hjá Val­gerði. Kannski hrekst hún heim rétt ein­sog þeir hin­ir ráð­herr­arn­ir sem frek­ast­ir voru.

Vina­víg í fel­um

25. ágúst 2006

Próf­kjör stjórn­mála­flokk­anna eru fram­und­an. Þar munu sam­herj­ar herja hver á ann­an og marg­ir bíða ósigra. Það er svo sem allt í lagi. Hitt er ann­að, að bar­átt­an fyr­ir þing­sæt­un­um mun kosta mikla pen­inga, pen­inga sem fram­bjóð­end­urn­ir eiga ekki sjálf­ir, held­ur snapa upp hér og þar. Og í sjálfu sér get­ur það ver­ið í lagi, en þó ekki, þar sem stjórn­mála­menn hafa sleg­ið skjald­borg um sjálfa sig og pen­ing­ana.Ólíkt stjórn­mála­mönn­um í al­vöru ríkj­um þurfa þeir ís­lensku ekki að segja hverj­ir gefa þeim pen­inga, hvorki ein­staka stjórn­mála­menn né stjórn­mála­flokk­ar. Þetta er sér­staða sem ís­lensk­ir stjórn­mála­menn hafa bú­ið til fyr­ir sjálfa sig og sem aðr­ir kom­ast ekki upp með.Vegna þessa hátta­lags munu kjós­end­ur aldr­ei fá að vita hvaða fyr­ir­tæki og hvaða ein­stak­ling­ar munu kosta frama­drauma vænt­an­legra þing­manna og þess vegna verð­ur ómögu­legt að benda á ef þau sem ná kjöri munu í störf­um sín­um launa greið­ann. Lík­leg­ast er kerf­ið ein­sog það er, ein­mitt vegna þess að ekki þyk­ir heppi­legt að fjöl­miðl­ar eða aðr­ir geti leit­að sam­svör­un­ar milli gef­end­anna og þess hvaða af­stöðu þing­menn taka í mál­um sem snerta gef­end­urna og hags­muni þeirra. Með því að fela tekj­ur flokka og gjaf­ir og styrki til flokka og stjórn­mála­manna er ver­ið að strá efa­semd­um, efa­semd­um sem sam­taka­mátt­ur stjórn­mála­manna ver með krafti. Svo langt er geng­ið í hags­muna­vörsl­unni að því er hald­ið fram af krafti að það styrki lýð­ræð­ið að mega þegja yf­ir því hverj­ir borga styrk­ina og gefa gjaf­irn­ar. Í öðr­um lönd­um dett­ur fólki bara ekki í hug að bera aðra eins þvælu á borð. Kjós­end­ur eiga ekki að láta þetta við­gang­ast, held­ur krefj­ast þess að vit­að verði hvað­an pen­ing­arn­ir sem kosta stjórn­mála­menn og stjórn­mála­flokka koma. Með­an svo er ekki verða kjós­end­ur að ef­ast um starf stjórn­mála­manna og stjórn­mála­flokka; með­an svo er verða kjós­end­ur líka að gera ráð fyr­ir því að ástæð­an fyr­ir því að þeir gefi ekki upp hver borg­ar kostn­að­inn sé sú að það henti eng­an veg­inn að gefa það upp; það gæti ekki skað­að lýð­ræð­ið en það gæti skað­að gef­end­ur og þiggj­end­ur.Á næstu vik­um munu sam­herj­ar tak­ast á um hin eft­ir­sóttu þing­sæti. Miklu verð­ur til fórn­að, bæði af pen­ing­um og krafti. Við mun­um heyra ótal af­sak­an­ir og skýr­ing­ar á fjá­raustr­in­um og all­ir þeir stjórn­mála­menn sem eiga eft­ir að tjá sig um eig­in bar­áttu munu full­yrða full­um fet­um að gjaf­irn­ar muni ekki hafa hin minnstu áhrif, engu breyta í huga stjórn­mála­manna. Samt mun ekki koma til greina að skýra frá hverj­ir gefa.Marg­ir þeir sem sækj­ast eft­ir end­ur­kjöri á kostn­að huldu­manna hafa tal­að fyr­ir laga­setn­ingu á ann­að fólk, til dæm­is á fjöl­miðla. Þá þarf að eign­ar­hald­ið að vera gegn­sætt og tryggja frelsi fjöl­miðla­fólks, en á sama tíma þiggja stjórn­mála­menn og stjórn­mála­flokk­ar pen­inga und­ir borð­ið, pen­inga sem hvergi kem­ur fram hver gef­ur og hver þigg­ur.

Leif­arn­ar fyr­ir dóm

23. ágúst 2006

Það get­ur ekki ver­ið hátt ris­ið á sak­sókn­ar­an­um í Baugs­mál­inu eft­ir að hann varð að játa sig sigr­að­an með helsta kafla eig­in ákæru, kafla sem dóm­stól­ar hafa ít­rek­að vís­að á bug, en það tók sak­sókn­ar­ann allt­of lang­an tíma að við­ur­kenna stöðu sína og gef­ast upp. Þeg­ar hann gerði það loks varð hann samt að leggj­ast svo lágt að strá efa­semd­um um Jón Ás­geir Jó­hann­es­son og hvort hann sé raun­veru­lega sek­ur eða sak­laus af þeirri ákæru sem sak­sókn­ar­inn er nú neydd­ur til að við­ur­kenna að hef­ur ekk­ert með refsi­lög að gera.Hið op­in­bera hef­ur rann­sak­að nóg í Baugs­mál­inu og hef­ur gert meira en gott þyk­ir. Eft­ir alla þá fyr­ir­höfn og alla þá pen­inga sem var­ið hef­ur ver­ið til máls­ins er það býsna snaut­legt sem eft­ir stend­ur og verði sak­sókn­ar­an­um að góðu að berj­ast með leif­arn­ar af Baugs­mál­inu í dóms­öl­un­um. Verst er að hann get­ur ekki út­kljáð mál­ið einn síns liðs, hann þarf sak­born­inga og það er verst fyr­ir þá að þurfa að taka leng­ur þátt í þess­um ótrú­lega farsa sem Baugs­mál­ið er.Hvort Baugs­menn hafi tek­ið lán, flutt inn bíla eða sláttu­vél­ar og svo fram­veg­is er smá­mál mið­að við þörf­ina á að rann­sak­að verði hvern­ig Baugs­mál­ið varð eins stórt og raun ber vitni um og ekki síð­ur hver að­drag­andi máls­ins var og hvers vegna það fékk for­gang á flest ann­að. Frá upp­hafi hafa fleiri en Baugs­menn fund­ið að máls­með­ferð­inni. Dóm­stól­ar hafa ít­rek­að smán­að vinnu sak­sókn­ar­anna beggja og það hlýt­ur að vera rann­sókn­ar­efni hversu lengi mál­inu var fram­hald­ið, ekki síð­ur en hvers vegna það upp­hófst.Það er al­kunna að upp­haf kær­unn­ar á hend­ur Baugs­mönn­um er hjá fólki sem síð­ar hef­ur ekki kom­ið form­lega við sögu máls­ins. Ann­að er ómögu­legt en að þeir sem hafa ver­ið born­ir sök­um af hálfu hins op­in­bera geri allt sem þeir geta til að kanna hvað varð til þess að veik kæra eins manns leiddi til alls þess sem á eft­ir fylgdi. Það er þörf á að Baugs­mál­ið verði þeim sem fara með hið mikla vald sak­sókn­ara minn­is­varði um að vald­inu fylg­ir al­vara og því verð­ur að beita af var­úð og skyn­semi.Rann­sak­end­ur hafa alla tíð brugð­ist illa við þeg­ar þeir hafa ver­ið sak­að­ir um að taka við til­skip­un­um um fram­gang Baugs­máls­ins, en marg­ir hafa sak­að lög­regl­una um að vera und­ir­lægju í mál­inu. Það er þess vegna ósk­andi að lög­regl­an vilji sanna sak­leysi sitt og taki þátt í að skýra hvers vegna mál­ið varð að þeim óskapn­aði sem raun hef­ur orð­ið á.Til­gát­ur um pól­it­ísk af­skipti af Baugs­mál­inu hafa allt­af ver­ið uppi. Þær verða það þar til ann­að sann­ast, þann­ig er það. Ekki má gleym­ast að þá­ver­andi for­sæt­is­ráð­herra, Dav­íð Odds­son, svar­aði á þann veg, þeg­ar hann var spurð­ur um hvort pól­it­ík hafi haft áhrif á Baugs­mál­ið, að ef svo væri myndu dóm­stól­ar ein­fald­lega vísa mál­inu frá. Það hafa þeir gert, ekk­ert er eft­ir nema bragð­laus­ar leif­ar, sem eru nán­ast níð um þá sem hafa tal­að fyr­ir sök í mál­inu, fórn­að ómæld­um pen­ing­um og krafti í mál sem nán­ast ekk­ert er og fjöldi manns hef­ur var­að við þeim mála­lok­um sem nú eru orð­in að veru­leika.

Ómar og Kára­hnjúk­ar

23. ágúst 2006

Eft­ir að hafa var­ið ein­um degi með Ómari Ragn­ars­syni við Kára­hnjúka eru nokkr­ar spurn­ing­ar uppi. Til dæm­is, hvað rek­ur mann ein­sog Ómar til að leggja allt það sem hann ger­ir? Í hvaða til­gangi ger­ir hann þetta? Og má vera að margt af því sem hann nefn­ir sé með þeim hætti sem hann seg­ir? Hver er ávinn­ing­ur­inn af virkj­un­inni? Og er það kannski svo að ver­ið sé að fórna minni hags­mun­um fyr­ir meiri?Ómar Ragn­ars­son er ein­stak­ur mað­ur, það vita all­ir Ís­lend­ing­ar. En að sjá hann með eig­in aug­um í þessu sér­saka hlut­verki er ekki síð­ur merki­legt en það sem hann sýn­ir. Áhöld eru uppi um hvort er merki­legra, land­ið sem verð­ur sökkt eða Ómar.Það er merki­legt að ganga um vænt­an­leg­an botn á uppi­stöðu­lón­inu. Vissu­lega fer þar fal­legt land und­ir vatn, land sem allt­of fá­ir hafa séð, snert eða fund­ið ilm­inn af. Ein­stak­ling­ur­inn verð­ur lít­ill og mátt­vana í hugs­un­um sín­um þeg­ar hugs­aði er til þess sem fram­und­an er. Bar­átta þeirra sem hafa bar­ist gegn Kára­hnjúka­virkj­un er merki­leg og hún mun sigra, ekki þó á Kára­hnjúk­um. And­stað­an verð­ur ef­laust til þess að hæg­ar verð­ur far­ið í nán­ustu fram­tíð. Það get­ur bara ekki ver­ið sjálf­sagð­ur rétt­ur nú­lif­andi kyn­slóða að end­ur­taka hina tröll­segu fram­kvæmd við Kára­hnjúka. Svar þjóð­ar­inn­ar verð­ur ein­falt nei.Aft­ur að Ómari. Ekki er nokk­ur í vafa um ást hans á land­inu. Ást hans á land­inu hef­ur fang­að hann svo mik­ið að hann fórn­ar flestu fyr­ir hug­sjón­ina. Það er ein­stök upp­lif­un að sjá og vita að hann held­ur meira og minna til á há­lend­inu, sef­ur þar í göml­um bíl­skrjóð­um og er boð­inn og bú­inn til að kynna fyr­ir okk­ur af­leið­ing­ar Kára­hnjúka­virkj­unn­ar.Ómar er ekki einn um að benda á stór­tæk­ar af­leið­ing­ar virkj­un­ar­inn­ar. Hann ger­ir það með kröft­ugri hætti en flest­um öðr­um er unnt að gera. Hitt er ann­að að stjórn­mála­menn hafa ráð­ið ferð­inni, þeir ákváðu Kára­hnjúka­virkj­un, en um leið og þetta er sagt er nokk­uð víst að þeim mun ekki veit­ast eins létt að ráð­ast í ann­að eins. Bar­átta Ómars Ragn­ars­son­ar og fleiri sér til þess. Virkj­un­ar­sinn­ar kepp­ast við and­stæð­inga við að kynna mál­stað sinn. Eft­ir að Lands­virkj­un bauð rit­stjór­um Morg­un­blaðs­ins og Frétta­blaðs­ins og Seðla­banka­stjóra í sér­staka ferð að Kára­hnjúk­um sendi Ómar op­ið bréf og bauð nokkr­um völd­um ein­stak­ling­um í kynn­is­ferð. Síð­an hef­ur Lands­virkj­un sent boð til þeirra sem ekki fóru í fyrri ferð­ina, en eru á gesta­lista Ómars. Lands­virkj­un býð­ur ekki allt, þeir sem þiggja verða að borga tutt­ugu þús­und krón­ur vegna kosnt­að­ar við flug. Þess vegna þótti þeim sem þetta skrif­ar ekki ann­að við hæfi en borga Ómari það sama og Lands­virkj­un verð­ur greitt. Von­andi að aðr­ir geri það líka. Kynn­is­ferð­in er að frum­kvæði Ómars,en má ekki vera al­far­ið á hans ábyrgð og á hans kostn­að. Það er ekki sann­gjarnt.

Kjark­ur eða kjark­leysi

21. ágúst 2006

 Get­ur ver­ið að flokks­þing Fram­sókn­ar hafa ver­ið þing um ekk­ert? Ekk­ert hafi breyst ann­að en að Hall­dór lét af for­mennsku og við henni tók vild­ar­vin­ur hans og ráð­gjafi í ára­tugi? Má vera að flokks­þing­ið hafi ekki fært flokk­inn eitt fet frá því feni sem hann er í? Má vera að kjark­leysi til breyt­inga hafi náð völd­um af flokks­fé­lög­um og að þeir komi frá þing­inu í sömu stöðu og þeir komu til þess?Jón Sig­urðs­son, for­mað­ur Fram­sókn­ar­flokks­ins, var val­inn til emb­ætt­is af Hall­dóri. Það dylst eng­um og að flokks­þing­ið lét það yfir sig ganga. Guðni Ág­ústs­son er áfram vara­for­mað­ur, svo það er eng­in breyt­ing þar og það er ekki hægt að gera Fram­sókn­ar­flokkn­um það til hæf­is að tala um stöðu rit­ara sem al­vör­up­ólít­iska stöðu. Það skipt­ir þjóð­ina bara engu hver gegn­ir emb­ætti rit­ara í Fram­sókn­ar­flokkn­um. Í for­ystu Fram­sókn­ar­flokks­ins eru tveir karl­ar, vel á sex­tugs­aldri. Það er sér­staða þeirra með­al stjórn­mála­flokka í dag, reynd­ar læt­ur nærri að eins sé kom­ið fyr­ir Frjáls­lynda flokkn­um. Aðr­ir flokk­ar hafa breidd í sinni for­ystu.Fram­sókn er í af­leitri stöðu og það veit þjóð­in og það vita Fram­sókn­ar­menn. Staða þeirra er af­leit með­al ann­ars vegna einka­væð­ing­ar banka, vegna und­ir­lægju­hátt­ar við Banda­ríkja­menn vegna Ír­aks­stríðs­ins, vegna und­ir­lægju­hátt­ar við Dav­íð Odds­son vegna fjöl­miðla­máls­ins, vegna stórð­iðju­stefnu, vegna hryðju­verka gegn nátt­úr­unni og vegna græðgi for­manns­ins fyrr­ver­andi til að verða for­sæt­is­ráð­herra og síð­ast en ekki síst, vegna hversu illa þeim hef­ur tek­ist að flytja mál sitt, verja gjörð­ir sín­ar og benda á það sem þeim hef­ur þó tek­ist vel með.Kannski átti flokks­þing­ið erf­itt val, ann­ar fram­bjóð­and­inn til for­manns kom úr ráð­gjafa­hirð fyrr­ver­andi for­manns, þeirri hirð sem ber mikla ábyrgð á því að æ fleiri kjósa að snúa baki við flokkn­um og þeirri stefnu sem flokk­ur­inn hef­ur fylgt. Hinn fram­bjóð­and­inn var til dæm­is um­hverf­is­ráð­herra þeg­ar hryðju­verk­in gegn nátt­úr­unni voru hvað mest og ber þess vegna mikla ábyrgð. Það þarf kjark til að hafna konu á besta aldri og það þarf kjark til að velja einn af ráð­gjöf­un­um, mann sem er elst­ur allra til að taka við for­mennsku í Fram­sókn­ar­flokkn­um, aldrei áð­ur hef­ur flokk­ur­inn val­ið sér eldri for­mannn. Það er kjark­leysi að hafa ekki þor­að að tala um einka­væð­ingu, að hafa ekki þor­að að tala um Ír­aks­stríð­ið, að hafa ekki þor­að að tala um fjöl­miðla­of­beld­ið, um stór­iðj­una og að­för­ina að nátt­úr­unni. Það eina sem fram­bjóð­end­urn­ir töl­uðu um og boð­uðu breyt­ing­ar á var að Evr­ópu­mál­in væru ekki á dag­skrá á næst­unni. Það er full­yrð­ing Dav­íðs Odds­son­ar og nú Fram­sókn­ar­flokks­ins. Þjóð­in mun setja Evr­ópu­mál­in á dag­skrá og vel má vera að Fram­sókn­ar­flokk­ur­inn fylgi þjóð­inni ekki, en for­ræði í Evr­ópu­mál­un­um verð­ur ekki flokk­anna, þeir hafa ekki kjark­inn, en þjóð­in hef­ur hann og þjóð­in ræð­ir Evr­ópu­mál.